Spor yapan, masa başında çalışan ya da günlük yaşamında yoğun hareket halinde olan bireyler için kas-iskelet sistemi sağlığı oldukça önemlidir. Ancak bazı durumlarda eklem ve kaslarda çeşitli rahatsızlıklar gelişebilir. Özellikle menisküs yırtığı, omuz sıkışma sendromu ve piriformis sendromu sık karşılaşılan sorunlar arasında yer alır.
Menisküs yırtığı
Diz eklemi, insan vücudunun en karmaşık yapılarından biridir. Yürümek, koşmak, çömelmek ya da merdiven çıkmak gibi basit görünen hareketler sırasında menisküs adı verilen kıkırdak yapılar önemli bir görev üstlenir. Menisküsler, dizin üst kısmında yer alan uyluk kemiği ile alt kısmında bulunan kaval kemiği arasında adeta bir yastık görevi görerek darbeleri emer ve eklemi korur. Ancak ani bir hareket, spor sırasında oluşan ters bir dönme ya da yaşla birlikte gelen dejenerasyon bu yapının yırtılmasına yol açabilir. İşte bu duruma menisküs yırtığı adı verilir.
Menisküs yırtıklarının belirtileri genellikle dizde ağrı, şişlik, hareket kısıtlılığı ve bazen de dizden gelen kilitlenme hissi şeklinde olur. Özellikle sporcularda bu problem sık görülürken, aynı zamanda dizine aşırı yük binen ya da ileri yaşlarda olan kişilerde de risk artmaktadır.
Tanı konulurken genellikle klinik muayene önemlidir. Doktor, hastadan çeşitli diz hareketleri yapmasını ister ve bu sırada ağrı veya anormal hareketler gözlemlenir. Kesin tanı için manyetik rezonans görüntüleme yani MR yöntemi tercih edilir. MR sayesinde menisküs dokusunun hangi bölümünde yırtık olduğu ve bu yırtığın derecesi net şekilde görülebilir.
Omuz sıkışma sendromu
Omuz, geniş hareket kabiliyeti olan fakat aynı zamanda yaralanmalara açık bir eklemdir. Günlük hayatta kolumuzu yukarı kaldırmak, arkaya uzatmak ya da bir eşyayı yukarıdan almak için omuz eklemini kullanırız. Ancak bazı durumlarda omuz eklemini saran kas ve tendonlar, omuz kemikleri arasında sıkışır. Bu duruma omuz sıkışma sendromu adı verilir.
Bu sendrom genellikle omuzda ağrı, özellikle kol yukarı kaldırıldığında yaşanan sızı, geceleri artan rahatsızlık hissi ve hareket kısıtlılığı ile kendini gösterir. Sporcularda, özellikle yüzme, tenis, voleybol gibi kolları sık kullanılan branşlarda daha sık görülür. Aynı zamanda masa başında çalışan, omuzlarını sürekli yük altında tutan kişilerde de bu problem ortaya çıkabilir.
Piriformis sendromu
Kalçanın derininde bulunan piriformis kası, bacak hareketlerinde ve özellikle kalça rotasyonunda önemli rol oynar. Ancak bazı durumlarda bu kas aşırı gerilerek hemen yakınından geçen siyatik sinir üzerinde baskı oluşturabilir. Bu duruma piriformis sendromu adı verilir.
Piriformis sendromu genellikle belden kalçaya ve bacak arkasına yayılan ağrı ile kendini belli eder. Bazen uyuşma, karıncalanma veya yanma hissi de eşlik edebilir. Uzun süre oturanlarda, koşucularda ve ağır fiziksel aktivite yapanlarda bu problem daha sık görülür. Özellikle yanlış oturma pozisyonları, ani hareketler veya kas dengesizlikleri sendromun ortaya çıkmasında etkili olabilir.
Tanı süreci bazen zorlayıcı olabilir çünkü bu sendromun belirtileri bel fıtığı ile karıştırılabilir. Doktor, detaylı bir muayene yaparak ve gerekirse görüntüleme yöntemleri kullanarak doğru tanıya ulaşır.
